Στις σελίδες που ακολουθούν γίνεται μία σύντομη επισκόπηση ορισμένων πλευρών της ελληνικής ιστορίας της πρώτης μεταβυζαντινής Περιόδου. Στο κείμενο αυτό εξετάζουμε ταυτόχρονα και παράλληλα την Ιστορία των δύο τμημάτων του τότε ελληνικού χώρου, λατινοκρατούμενου και Τουρκοκρατούμενου, ξεκινώντας από τη σκέψη ότι οι πληθυσμοί τους ανήκαν στο ίδιο ενιαίο σύνολο που ονομάζεται Ελληνισμός. Περισσότερες λεπτομέρειες για την Ιστορία της περιόδου, για τα θέματα που μας απασχολούν και άλλα που εδώ δεν συμπεριλαμβάνουμε, θα βρει ο αναγνώστης στην υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία. Εδώ σκοπός μας είναι, αφού παρουσιάσουμε συνοπτικά τα γνωστά ώς τώρα δεδομένα, να επισημάνουμε τα κοινά και τις διαφορές στο καθεστώς, τη συμπεριφορά και τις τύχες των ελληνικών αυτών πληθυσμών και να αναζητήσουμε τα αίτιά τους. Με την επικοινωνία των δύο αυτών μερών μεταξύ τους και με τον έξω από την Ελλάδα χώρο αναπτύχθηκαν τα χαρακτηριστικά εκεί να που αποτέλεσαν την πρώτη βάση για την ταυτότητα του νεοελληνικού έθνους.
Η Φανή Μαυροειδή (1944-1992) είχε συντάξει τρία πανεπιστημιακά εγχειρίδια: "Εισαγωγή στις μεθόδους της νεοελληνικής ιστορίας" (Πανεπιστημιακές παραδόσεις για το Α΄και Β΄ έτος του Ιστορικού Τμήματος, πανεπιστημιακό έτος 1984-1985, "Σύντομη επισκόπηση της πρώτης περιόδου της νεοελληνικής ιστορίας (1453-1669), πανεπιστημιακό έτος 1985-1986 και "Σύντομο διάγραμμα βυζαντινής διπλωματικής" (1979).
