Σύγχρονη Γενική και Ανόργανη Χημεία

Η Σύγχρονη Γενική και Ανόργανη Χημεία των Darrell D. Ebbing και Steven D. Gammon (11η Έκδοση) αποτελεί κατά τον υπογράφοντα ένα από τα κλασικά συγγράμματα Γενικής και Ανόργανης Χημείας. Πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη έκδοση που αντανακλά τις κύριες αλλαγές στη φιλοσοφία των μαθημάτων Γενικής Χημείας οι οποίες έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια. Οι Ebbing και Gammon, δύο έμπειροι δάσκαλοι και συγγραφείς με διεθνή αναγνώριση στη χημική εκπαίδευση, κατορθώνουν να ενσωματώσουν στο σύγγραμμά τους πολλές από τις αλματώδεις προόδους που σημειώθηκαν στη Χημεία και σε συγγενείς επιστήμες την τελευταία δεκαετία.

Η σύνδεση των νέων ανακαλύψεων χημικού ενδιαφέροντος με την ύλη των παραδοσιακών μαθημάτων Γενικής Χημείας γίνεται με τρόπο απλό και μεθοδικό, μέσα από επιλεγμένα παραδείγματα και εμπειρίες της καθημερινής ζωής μας. Έτσι, οι χημικές έννοιες που καλείται να μελετήσει και να αφομοιώσει ο φοιτητής παύουν να αποτελούν αφηρημένες ιδέες και «θεωρίες χωρίς αντίκρισμα». Με τη βοήθεια πολύχρωμων διασαφητικών εικόνων και φωτογραφιών που απεικονίζουν πειράματα, καθώς και με τη βοήθεια δοκιμίων που υπογραμμίζουν τις εφαρμογές της Χημείας, οι αφηρημένες έννοιες μετουσιώνονται σε… φάρμακα, καλλυντικά, χρώματα, φωτογραφικά υλικά, υφαντικές ίνες, μουσικά CD, μικροτσίπς υπολογιστών κ.λπ. Ο αναγνώστης αρχίζει να ανακαλύπτει την ομορφιά και τη μαγεία της Χημείας, η οποία από εφιάλτης που ήταν για πολλούς, μετατρέπεται σε ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα με πλοκή και δράση, που μόλις το ξεκινήσεις, δεν θέλεις να σταματήσεις. Οι παλαιότεροι, φυλλομετρώντας αυτό το βιβλίο πιθανότατα θα μονολογήσουν: «Μακάρι, στην εποχή μου, να είχαν εξηγηθεί και σε μένα έτσι τα πράγματα».

Το συγκεκριμένο βιβλίο των Ebbing και Gammon, είναι ένα σύγγραμμα που –σε κάθε επανέκδοση– εκσυγχρονίζεται και βελτιώνεται από κάθε άποψη. Πραγματικά, δύσκολα να το ακολουθήσεις με αντίστοιχες ελληνικές μεταφράσεις σε αυτή τη… φρενήρη πορεία του. Σήμερα, εν έτει 2023, με μεγάλη χαρά, και με την ικανοποίηση της δημιουργίας, προσφέρουμε στους Έλληνες διδάσκοντες και φοιτητές των φυσικών επιστημών, τη μετάφραση της, πλέον πρόσφατης, 11ης Εκδόσεως της Σύγχρονης Γενικής και Ανόργανης Χημείας των Ebbing και Gammon – μια αδιαμφισβήτητα Σύγχρονη Χημεία, ένα ξεχωριστό βιβλίο, ένα πρωτοποριακό πανεπιστημιακό σύγγραμμα.

Η Σύγχρονη Γενική και Ανόργανη Χημεία, έχει πολλά, σημαντικά νέα χαρακτηριστικά και αξιοσημείωτες αλλαγές σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις. Ας μου επιτραπεί να αναφέρω συνοπτικά τα πιο ουσιαστικά, κατά τη γνώμη μου. Ο νέος «Ebbing – Gammon» είναι πραγματικά όμορφα σχεδιασμένος, με στόχο –μέσα από ένα ιδιαίτερα σύγχρονο layout– να γίνει εξαιρετικά φιλικός προς τον χρήστη. Οι έγχρωμες, ολοζώντανες εικόνες και τα σχήματα «μιλούν» από μόνα τους και επαληθεύουν τη γνωστή ρήση «μια εικόνα = χίλιες λέξεις». Οι σύγχρονες εφαρμογές (που παρουσιάζονται μέσα από μεθοδικά επιλεγμένα δοκίμια) μαγνητίζουν τον αναγνώστη και τον κάνουν να πιστεύει τελικά ότι αυτή η μαγική επιστήμη, που λέγεται ΧΗΜΕΙΑ, είναι πανταχού παρούσα. Όμως, εκεί που αυτό το βιβλίο υπερέχει, κυριολεκτικά, όχι μόνο έναντι παλαιότερων εκδόσεων, αλλά και έναντι άλλων συγγραμμάτων Γενικής Χημείας, είναι τα παραδείγματα και οι… άπειρες ασκήσεις-προβλήματα (3.500!). Προφανώς, οι συγγραφείς έχουν αποδεχθεί πλήρως το «exercise makes perfect» και γι’ αυτό έδωσαν ειδικό βάρος τόσο στην ποσότητα, όσο, κυρίως, και στην ποιότητα των ασκήσεων-προβλημάτων. Στα πολυπληθή παραδείγματα, βλέπουμε τους συγγραφείς να «ξεδιπλώνουν» ολόκληρη τη μαεστρία τους: με την εισαγωγή (πέραν της Ακολουθητέας Στρατηγικής) του Ελέγχου της Απάντησης και της Εργαλειοθήκης (που εμπεριέχει τη Βασική Ιδέα και τα Απαραίτητα Εφόδια), πραγματικά αναδεικνύουν τα αναγκαία προαπαιτούμενα για την επίλυση προβλημάτων Χημείας. Είναι φανερή η δημιουργική αναζήτηση και ο  αγώνας των καθηγητών Εbbing και Gammon να βρουν τρόπους, ώστε ο φοιτητής να σκέπτεται «χημικά», να κατανοεί σωστά τις έννοιες και να εμβαθύνει στη γνώση, αποφεύγοντας την κάθε είδους «παπαγαλία» και την εύκολη προσφυγή σε τυποποιημένες λύσεις και απομνημονευμένους αλγορίθμους.

Επίσης, αξίζει να αναφερθώ στο ενημερωμένο, σημαντικό εργαλείο που λέγεται Αλφαβητικό Ευρετήριο Όρων. Ένα τόσο μεγάλο σε όγκο σύγγραμμα με χιλιάδες όρους, έννοιες, συσχετισμούς εννοιών κ.λπ. πρέπει να προσφέρει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να βρίσκει, μέσα σ’ αυτόν τον τεράστιο λαβύρινθο, το «νήμα της Αριάδνης» ταχύτατα, αξιόπιστα και από πολλά σημεία.

Στην 11η έκδοση της Σύγχρονης Γενικής και Ανόργανης Χημείας, οι Ebbing και Gammon διατηρούν στο σύγγραμμά τους όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που το κάνουν να ξεχωρίζει και να υπερέχει. Κρατούν σταθερό τον βασικό κορμό των κεφαλαίων, τη σειρά και την παρουσίαση των κλασικών χημικών αρχών και εννοιών, ενώ ενσωματώνουν σε κάθε κεφάλαιο νέα δοκίμια σχετικά με τις σύγχρονες εξελίξεις της χημικής επιστήμης. Δεν αλλάζουν την καινοτόμα και απαράμιλλη μεθοδολογία επίλυσης των επιλεγμένων παραδειγμάτων –τακτική που έχει αναδειχθεί σε υπέρμαχο της λογικής σκέψης και ταυτόχρονα σε εχθρό της παπαγαλίας–, όμως εμπλουτίζουν σημαντικά τα 3.500 προβλήματα/ασκήσεις που αποσκοπούν στην εμπέδωση της αποκτηθείσας γνώσης – ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της 11ης έκδοσης. Το αναθεωρημένο αλφαβητικό ευρετήριο όρων, με πλέον των 5.000 λημμάτων, ικανοποιεί ακόμη και τον πιο απαιτητικό φοιτητή, ο οποίος θέλει να βρίσκει εύκολα και γρήγορα τους όρους και τις χημικές έννοιες που σχετίζονται με αυτούς.

Εκτός όλων των προαναφερθέντων, ο αναγνώστης της νέας, 11ης έκδοσης, θα διακρίνει και αρκετές σημαντικές αλλαγές, όπως προσθήκη νέων Δοκιμίων με χημικές εφαρμογές, υιοθέτηση συμβάσεων του Περιοδικού Πίνακα IUPAC, εμπλουτισμό αρκετών κεφαλαίων με προβλήματα επισφράγισης των γνώσεων, καθώς και ενημέρωση της ύλης εκεί όπου αυτό θεωρήθηκε σκόπιμο. Γενικά, καταβλήθηκε η μέγιστη προσπάθεια για την, κατά το δυνατόν, βελτίωση και αρτιότερη εμφάνιση του παρόντος συγγράμματος.

Με αυτά τα «χαρίσματα» και πλεονεκτήματα, η Σύγχρονη Γενική και Ανόργανη Χημεία φιλοδοξεί, εκτός των άλλων, να αποτελέσει ένα πολύτιμο βοήθημα και για όλους εκείνους που έρχονται σε επαφή για πρώτη φορά με τη Χημεία, δηλαδή για όσους ξεκινούν από μηδενική χημική βάση. Από την άλλη, για όποιον μελετά Χημεία εξ αποστάσεως, είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο, ότι το συγκεκριμένο σύγγραμμα διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν «δεξί χέρι» για τον απομακρυσμένο αναγνώστη. Οι 1.176 έγχρωμες σελίδες αυτού του βιβλίου χαρίζουν στον κάτοχό του, οπτικές παραστάσεις και αντίστοιχες γνώσεις ανεκτίμητης αξίας.

Στο πλαίσιο μιας υπεύθυνης, λεπτομερούς και συνεπούς μετάφρασης –που σκοπό της έχει τη στρωτή γλώσσα, τη μέγιστη φροντίδα στην απόδοση της ορολογίας στα ελληνικά, τη μεταφορά του πνεύματος των συγγραφέων και την προσφορά στον αναγνώστη κάθε είδους ερμηνευτικής πληροφορίας– η συγκεκριμένη έκδοση είναι εμπλουτισμένη με αρκετές Σημειώσεις του Μεταφραστή –συμβολίζονται ως (Σ.τ.Μ.)– εκεί όπου η συγγραφή τους κρίθηκε απαραίτητη.