Το "Συνειδητό αυτί" περιγράφει την προσωπική διαδρομή του καθηγητή Αλφρέντ Τοματίς, από την
επεισοδιακή γέννησή του μέχρι τη διεθνή αναγνώριση και καταξίωσή του. Αυτό το ταξίδι ξεκινά από το περιβάλλον που πέρασε τα παιδικά του χρόνια και διαμόρφωσε την προσωπικότητά του και συνεχίζεται με τη σχολική και πανεπιστημιακή περίοδο αλλά και με τα χρόνια του πολέμου, που τόσο πολύ τον επηρέασαν.
Ακολουθεί η ακατάπαυστη εργασία του ως γιατρός ωτορινολαρυγγολόγος και ταυτόχρονα η αφοσίωσή του στην έρευνα των φαινομένων που σχετίζονται με τις καταπληκτικές ιδιότητες του αυτιού. Μας παρουσιάζει και εξηγεί με σαφήνεια τις εξαιρετικές του ανακαλύψεις σχετικά με τον θαυμαστό κόσμο του αυτιού και τις συνέπειες που έχουν στη ζωή μας και στη ζωή των παιδιών μας. Από τη διήγησή του θα κατανοήσουμε τους παράγοντες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του έργου του, μέχρι το απόγειο της καριέρας του, όταν το έργο του αγκαλιάστηκε από ανθρώπους σε δεκάδες χώρες, όπου δημιουργήθηκαν τα γνωστά κέντρα στα οποία εφαρμόζονται οι θεωρίες και οι τεχνικές του για το καλό της ανθρωπότητας.
Το αυτί, κατά τον καθηγητή Τοματίς, είναι ένα όργανο επικοινωνίας το οποίο συνδέει τον άνθρωπο με το περιβάλλον "διαδραστικά", δηλαδή το περιβάλλον επηρεάζει το αυτί (και κατ’ επέκταση ολόκληρο τον οργανισμό) στέλνοντας ερεθίσματα, αλλά και το αυτί από την πλευρά του, επιλέγει το είδος των ερεθισμάτων που θα περάσουν στον εγκέφαλο και θα καταγραφούν από τον οργανισμό. Δεν πρόκειται δηλαδή για παθητική λήψη ηχητικών σημάτων, όπως πιστεύει η κλασική ιατρική, αλλά για ενεργητική "συνειδητή" συμμετοχή στον περιβάλλοντα κόσμο - το αυτί είναι ένας κέρβερος της επικοινωνίας που αφενός χρησιμοποιεί τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος για την καλή λειτουργία και ευεξία του οργανισμού και αφετέρου τον προστατεύει από τα βλαβερά και ανεπιθύμητα ερεθίσματα που συχνά επηρεάζουν αρνητικά τον άνθρωπο.
Ο Τοματίς επέλεξε να ονομάσει αυτή την ιδιότητα του αυτιού "ακρόαση", διαχωρίζοντάς την από την απλή ακοή, προκειμένου να δείξει ότι πρόκειται για ανώτερη λειτουργία και "συνειδητή" διαδικασία επιλογής των εισερχόμενων ερεθισμάτων, την οποία το αυτί επιτελεί με θαυμαστή αποτελεσματικότητα.
Οι ανακαλύψεις του Αλφρέντ Τοματίς εφαρμόζονται στα, ανά τον κόσμο, κέντρα που έχει ιδρύσει, για την αντιμετώπιση σημαντικών παθήσεων και καταστάσεων του ανθρώπου στις οποίες συμπεριλαμβάνονται διαταραχές του ανθρώπινου ψυχισμού, μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία κτλ.), περιπτώσεις αυτισμού, τραυλισμός αλλά και δυσλειτουργίες με την ευρύτερη έννοια του όρου, όπως παθήσεις της φωνής των τραγουδιστών της όπερας, προγράμματα για εγκύους και για άτομα της τρίτης ηλικίας, δυσκολίες στην εκμάθηση ξένων γλωσσών κ.ά.
Ο καθηγητής Αλφρέντ Τοματίς γεννήθηκε το 1920 στη Νίκαια της Γαλλίας και πέθανε το 2001. Σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, ειδικεύτηκε στην ωτορινολαρυγγολογία και ειδικότερα στη φωνιατρική. Ανέπτυξε τη μέθοδο της Ακουστικο-ψυχο-φωνολογίας που αποτελεί μια διαγνωστική και ηχοθεραπευτική μέθοδο η οποία βελτιώνει την ικανότητα του ατόμου να ακροάται, να αντιλαμβάνεται και να επικοινωνεί. Μέσω της ηχοθεραπευτικής διέγερσης, η μέθοδος επηρεάζει τον ψυχισμό του ανθρώπου, ο οποίος παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόσληψη και αποκωδικοποίηση των ηχητικών μηνυμάτων.
Από το 1974 κατέδειξε τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο αυτί και τη φωνή, και μετά από πολυετή έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το αυτί σε συνεργασία με το κεντρικό νευρικό σύστημα ελέγχει την παραγωγή της φωνής. Ο λάρυγγας ακολουθεί απλώς τις οδηγίες τους. Η θεραπευτική τεχνική που θεμελίωσε για την επίλυση των προβλημάτων της ακρόασης και της επικοινωνίας στηρίχθηκε στην επιστημονική ανακάλυψη που κατοχυρώθηκε το 1957 στην Ακαδημία Επιστημών της Γαλλίας και στην Ακαδημία Ιατρικής του Παρισιού υπό τον τίτλο "Φαινόμενο Τοματίς".
