Όταν το 1899 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η 25η εκατονταετηρίδα από την ίδρυση της πόλης, η ελληνική παροικία αριθμούσε περίπου χίλιους κατοίκους, δεκάδες εύρωστους εμπορικούς οίκους, αρκετούς πλοιοκτήτες και μερικά τραπεζικά καταστήματα. Η συμμετοχή των Νεοελλήνων στην τεράστια κινητοποίηση της πόλης για τον εορτασμό ήταν σημαντική, διότι συμβόλιζε τη συνάντηση του παρελθόντος με το παρόν: οι "Φωκαείς" ζούσαν στην πόλη της Μασσαλίας, η ιστορία έδινε σάρκα και οστά στον μύθο. Ενώ ο μύθος είναι σήμερα ακόμη ζωντανός και γνωστός σε κάθε μαθητή της Μασσαλίας, η ιστορία των νεοελλήνων παροικών του 19ου και του 20ού αιώνα παραμένει εν πολλοίς άγνωστη. Η παρούσα εργασία δεν διατείνεται ότι θα καλύψει αυτό το κενό, για τον απλούστατο λόγο ότι η έλλειψη ιστορικής παιδείας και ιστορικής συνείδησης, που στοχεύει στη βελτίωση των όρων ζωής, χρειάζεται συλλογική προσπάθεια, οπλισμένη με οργάνωση, επιμονή και υπομονή. Επειδή όμως στον πανεπιστημιακό δάσκαλο οι αφορμές για αναστοχασμό και περαιτέρω έρευνα δεν δίνονται μόνο από την ίδια την έρευνα και τα βιβλία, αλλά κυρίως από τη διδασκαλία, τα κενά της και την ανταπόκριση των φοιτητών, το παρόν πόνημα ευελπιστεί να εμπλουτίσει το μικρό εργαστήρι συλλογικότητας που είναι οι πανεπιστημιακές διαλέξεις.
Η Άννα Μανδυλαρά είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και διδάσκει Νεότερη Ελληνική Ιστορία στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής.
