Η συμβολή των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων στη διαμόρφωση του δικαίου

Η παρούσα έρευνα έχει ως αντικείμενο την εξέταση της επίδρασης και της συμβολής των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων στην εξελικτική διαδικασία και τη διαμόρφωση άλλων κλάδων δικαίου. Πρόκειται κυρίως για ρυθμίσεις που αναφέρονται στον σχεδιασμό του αστικού και περιαστικού χώρου, στην πολεοδόμηση και στην προστασία του δομημένου περιβάλλοντος και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς,
Ο σκοπός της έρευνας συνίσταται αφενός στην ανάδειξη του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζουν πλέον οι ως άνω κανόνες στην έννομη τάξη της σημερινής πολυσύνθετης και πολυδιάστατης κοινωνίας και αφετέρου στην καταγραφή των νέων επιστημονικών δεδομένων, που εμφανίζονται ως απόρροια του προαναφερόμενου φαινομένου.
Με την ακολουθούμενη μεθοδολογία αρχικά, με σημείο αφετηρίας την κλασική Ελλάδα, ερευνάται η ιστορική εξέλιξη των κανόνων του σχεδιασμού της πόλης, της δόμησης και της προστασίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στον ελληνικό και τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο με έμφαση στη Δυτική Ευρώπη. Για τον λόγο αυτό επιχειρείται η διατύπωση μιας σχέσης που να εκφράζει την αλληλεπίδραση και τη συμβολή της σπειροειδούς εξέλιξης των σημαντικότερων ιστορικών γεγονότων, της κοινωνίας και της οικονομίας, των φιλοσοφικών ρευμάτων, του πολιτεύματος και της τέχνης στη δημιουργία και εξέλιξη των ως άνω κανόνων. Στη συνέχεια ερευνάται η επίδραση των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων στους κυριότερους κλάδους του θετού ελληνικού Δικαίου, Δημοσίου και Ιδιωτικού, και ειδικότερα στο Συνταγματικό, το Διοικητικό, το Εμπράγματο, το Ενοχικό και το Ποινικό Δίκαιο, καταγράφοντας, συστηματοποιώντας και αναδεικνύοντας τις διάφορες επιρροές και τα αποτελέσματά τους. Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην εξέλιξη της νομολογίας.
Οι βασικές πηγές στις οποίες στηρίχθηκε η έρευνα ήταν πρωτότυπα νομοθετικά κείμενα, εισηγητικές εκθέσεις νόμων, νομολογία, θεωρία, έρευνες, άρθρα, δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις σε συνέδρια σχετικά με τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό, τη δόμηση, τη φυσιογνωμία της πόλης και την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Παράλληλα χρησιμοποιήθηκαν βιβλία με αντικείμενο την ιστορία, την κοινωνία, την οικονομία, τη φιλοσοφία, τους πολιτικούς θεσμούς, την τέχνη, την αρχιτεκτονική και την πολεοδόμηση στην Ελλάδα και την Ευρώπη με αφετηρία τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Στο Μέρος Ι, με τίτλο «Η διαχρονικότητα της επίδρασης των κανόνων της πολεοδομίας και της προστασίας του περιβάλλοντος», επιχειρείται αφενός η έρευνα της ιστορικής εξέλιξης των κανόνων διευθέτησης του χώρου από την κλασική Ελλάδα έως τη σύγχρονη εποχή στον ελληνικό χώρο και τη Δυτική Ευρώπη και αφετέρου η ανάδειξη της διαχρονικότητας και της επίδρασης των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων στη διαμόρφωση του δικαιώματος της κυριότητας.
Στο Μέρος ΙΙ, με τίτλο «Η επίδραση των κανόνων διευθέτησης του χώρου στο Δημόσιο Δίκαιο», καταγράφεται η συμβολή των ως άνω κανόνων στη συνταγματική έννομη τάξη και στο Διοικητικό Δίκαιο.
Στο Μέρος ΙΙΙ, με τίτλο «Η επίδραση των κανόνων πολεοδόμησης και προστασίας του περιβάλλοντος στο Ιδιωτικό Δίκαιο», ερευνάται η συμβολή των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων στη διαμόρφωση και εξέλιξη βασικών κανόνων και εννοιών του Εμπράγματου και του Ενοχικού Δικαίου.
Στο Μέρος ΙV, με τίτλο «Η επίδραση του Πολεοδομικού Δικαίου και του Δικαίου του Περιβάλλοντος στο Ποινικό Δίκαιο», μελετώνται οι επιπτώσεις των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων στο Ποινικό Δίκαιο. Ειδικότερα εξετάζονται η πρωτοποριακή σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλαγή της θέσης του ποινικού νομοθέτη με την αναγωγή του περιβάλλοντος σε αυτοτελές προστατευτέο ποινικά έννομο αγαθό, η ποινική προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και οι δικονομικές συνέπειες της εν λόγω επίδρασης, με σημαντικότερες τη διεύρυνση του θεσμού της πολιτικής αγωγής και των αρμοδιοτήτων του Τριμελούς Εφετείου.
Τέλος η έρευνα καταλήγει στις ακόλουθες θέσεις:
• συστηματοποιείται η ανάλυση των κυριοτέρων γενεσιουργών παραγόντων που οδηγούν στη δημιουργία πολεοδομικών κανόνων και εκείνων της προστασίας του περιβάλλοντος, ακολουθώντας συγκεκριμένη διαδοχή μέσα από μια σπειροειδή εξέλιξη,
• συγκεκριμενοποιείται η θετική συμβολή των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων στην εξέλιξη κανόνων και εννοιών των σημαντικότερων κλάδων του θετού Δικαίου και
• διαπιστώνονται μια ολιστική αντιμετώπιση του Δικαίου, με επίκεντρο τα σύγχρονα προβλήματα του χώρου και το περιβάλλον, και η εισαγωγή νέων εννοιών και ρυθμίσεων, οι οποίες επαναφέρουν στην επικαιρότητα τις αρχές της κλασικής φιλοσοφίας και της Αριστοτέλειας σκέψης.