Tο έργο αυτό έχει τέτοια δομή και εσωτερική σύνθεση ώστε να μπορεί να αποτελεί παράλληλα έγκυρο ενημερωτικό ανάγνωσμα για τον γενικό αναγνώστη, βιβλίο αναφοράς για τον ανειδίκευτο στο θέμα κοινωνικό ή ιστορικό επιστήμονα, βασικό εγχειρίδιο για τον φοιτητή των επιστημών της εκπαίδευσης και εργαλείο δουλειάς για τον ειδικό μελετητή της ιστορίας της εκπαίδευσης στη νεότερη Ελλάδα.
Τα κεφάλαια του βιβλίου ακολουθούν τις καθιερωμένες στον κλάδο χρονολογικές τομές με συμβατικά-συμβολικά όρια το 1833 και το 2000. Ωστόσο η επιδιωκόμενη ερμηνευτική προσέγγιση των βασικών χαρακτηριστικών της νεοελληνικής εκπαίδευσης επιχειρείται και με την εξέταση ορισμένων θεμάτων σε διαχρονικές ενότητες. Ο χρήστης διευκολύνεται εξάλλου με πίνακες, διαγράμματα, ευρετήριο και με ένα εύχρηστο σύστημα εσωτερικών παραπομπών.
Στη θεώρηση της πορείας των πραγμάτων, στις πράξεις και στα κείμενα (τόσο της εκάστοτε εξουσίας όσο και εκείνων που την αμφισβητούν) το βάρος πέφτει στην αναζήτηση του ουσιαστικού τους νοήματος. Γι’ αυτό είναι συχνές οι αναφορές σε γεγονότα και πρόσωπα της γενικής ιστορίας ή άλλων επιμέρους κλάδων της, καθώς και η παράθεση εικαστικού υλικού και χαρακτηριστικών αποσπασμάτων από κείμενα κάθε εποχής.
Ο Αλέξης Κ. Δημαράς (1932-2012) γεννήθηκε στην Αθήνα. Γιος του ιστορικού της λογοτεχνίας, των πολιτικών ιδεών και της εκπαίδευσης Κ.Θ. Δημαρά, επέλεξε από νωρίς ανάλογο δρόμο σπουδάζοντας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνεχίζοντας με μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο. Εργάστηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση, υπηρέτησε ωστόσο την εκπαίδευση και από δημόσιες θέσεις, σημαντικότερες από τις οποίες είναι η θέση του προέδρου του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και του διευθυντή του Εθνικού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στο οποίο συγχωνεύθηκαν το καταργηθέν Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το Κέντρο Εκπαιδευτικής Ερευνας, το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και ο Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών. Για την προσφορά του ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών και Πατρών. Έργα του είναι οι τόμοι "Νεοελληνική εκπαίδευση. Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε" (Εστία), "Το εθνικό απολυτήριο" (Ερμής), "Σχολή Μωραΐτη 1936-2006: Ξεφυλλίζοντας 70 χρόνια παιδείας" - το τελευταίο εκδόθηκε από την Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος. Έγραψε άρθρα σε πολλούς συλλογικούς τόμους και περιοδικά ενώ το 2008 δημοσίευσε, μαζί με την Βάσω Βασιλού-Παπαγεωργίου το ιστορικό βιβλίο-λεύκωμα "Από το κοντύλι στον υπολογιστή" (Μεταίχμιο). Σε αυτό αποτυπώνονται οι σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής εκπαίδευσης από το 1830 μέχρι το 2000. Πέθανε στην Αθήνα, σε ηλικία 80 ετών, τον Ιούνιο του 2012. Ένα χρόνο μετά το θάνατό του εκδόθηκε το κύκνειο άσμα του, "Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης: Το 'ανακοπτόμενο άλμα', τάσεις και αντιστάσεις στην ελληνική εκπαίδευση 1833-2000", σε επιμέλεια Βάσως Βασιλού-Παπαγεωργίου (εκδ. Μεταίχμιο, Ιούνιος 2013).
